Eerste Hulp Bij Opmaak inventaris door Laura en vrijwilligers

“Een titanenwerk om gegevens te digitaliseren”

Sinds 2014 loopt bij Erfgoed Haspengouw het project rond de valorisatie van het cultureel religieus erfgoed. Of anders gezegd: kerkfabrieken helpen bij het opmaken van de inventaris. “Een aantal heeft géén inventaris van de kerkschatten, anderen beschikken wel over een inventaris. Alleen, hij is niet altijd tot in de details beschreven. Of er zijn geen foto’s van de voorwerpen gemaakt, of deze zijn niet of weinig opgemeten”, laat Laura Mathijs horen. Als kunsthistorica van opleiding is ze aan de slag bij Erfgoed Haspengouw. Daar ontfermt ze zich over het religieus erfgoed. En in het kader van bovenvermeld project gaat ze meer specifiek over de inventarisatie van het rijk en uitgebreid cultureel religieus erfgoed in Haspengouw.

Inventaris

De kerkbesturen zijn wettelijk verplicht om een inventaris op te maken en bij te houden. Een up to date inventaris kan ook nuttig zijn bij de opmaak van kerkplannen waarbij kerken ofwel een heel nieuwe ofwel deels een herbestemming krijgen. Ook helpt een inventaris bij het extra beveiligen van de voorwerpen die in de kerk al of niet staan of liggen. “We bieden hen onze diensten aan, we vragen géén vergoeding voor het geleverde inventarisatiewerk”, legt Laura Mathijs uit. “Bij het opmaken of het vervolledigen van een inventaris gaan we op een wetenschappelijk verantwoorde manier te werk. We doen alles volgens de regels van de kunst.” Om een inventaris correct en volledig samen te stellen wordt van elk beeld, monstrans, kazuifel en andere objecten die zich in een kerk of sacristie bevinden een fiche gemaakt. “We vullen die fiche telkens ter plaatse in. Hierbij geven we elk object een specifiek nummer. Dat gebeurt ook voor de objecten die op foto vastgelegd worden.”

Erfgoedregister

Dat laatste wordt gedaan door vaste vrijwilliger Mark Dusar. Het gebeurt ook dat mensen van de kerkbesturen een hand komen toesteken. Eenmaal de beschrijving van de voorwerpen achter de rug is, moeten de gegevens ingegeven worden in het erfgoedregister. “Het is een tijdrovende bezigheid”, aldus nog Laura Mathijs. “Eigenlijk vergt het méér tijd om de data op de fiches in te voeren op computer dan het opmaken van de inventaris. Momenteel kunnen we hiervoor rekenen op de belangeloze inzet van vrijwilligers.” Een van hen is Puck Claes (69), een gepensioneerd architecte uit Sint-Truiden. “Ik ben nu 4 jaar met pensioen, ik heb zelf mijn diensten aangeboden bij Erfgoed Haspengouw”, vertelt Puck. “Wat ik bij hen doe, ligt in het verlengde van mijn vroegere job. Als architecte was ik véél bezig met de Historische Vakwerkgroep. En ik ben  bestuurslid van de organisatie Abdij Stad en Regio (ASR). Door mijn vroeger beroep zat ik eigenlijk al halvelings in de wereld van het erfgoed.”

Titanenwerk

Het invoeren van de fichegegevens in de computer is een titanenwerk, vindt Puck Claes. “Als ik vijf fiches per uur kan verwerken, ben ik best tevreden”, vertrouwt ze ons toe. “Ik krijg van Laura en haar assistenten het klad van een fiche. Het is dan mijn taak om de gegevens hierop te ontcijferen. Ik controleer de inhoud van de data. Ik ga na of de opgegeven codes overeenkomen met de hieraan gelinkte voorwerpen en foto’s, en dan geef ik alles in op de computer.” Goed anderhalf jaar heeft ze dat gedaan. Tot corona haar werk als vrijwilliger noodgedwongen on hold heeft gezet. “Ik kan niet wachten om er terug aan te beginnen, ik zit niet graag stil. Ik wil bezig blijven. Wat ik doe, valt in mijn interessesfeer. Het boeit me. Bovendien leer ik nog elke dag bij over het religieus erfgoed. En ik heb contact met fijne mensen bij Erfgoed Haspengouw.”

Extra hulp

Bij het opmaken van de inventaris van kerkfabrieken zijn er nog wel handen tekort. Erfgoed Haspengouw doet een oproep naar extra vrijwilligers. “Een basisopleiding is niet meteen vereist”, stelt Laura Mathijs. “We kunnen vrijwilligers gebruiken die in de kerken mee helpen inventariseren. Kortom, mensen die ter plaatse veldwerk doen. Of ze steken de handen uit de mouwen om de gegevens die op de fiches staan in te voeren in de computer. Dat laatste kunnen ze doen in de voormalige abdij van Sint-Truiden waar Erfgoed Haspengouw is gehuisvest. Of ze kunnen de gegevens ook op hun eigen pc ingeven. We vragen dat de vrijwilligers zich enkele uren per week kunnen vrijmaken. Oké, het is mooi meegenomen als ze student (kunst) geschiedenis zijn of interesse betonen voor erfgoed maar dat is géén vereiste om ons te komen helpen. ” Geïnteresseerden kunnen mailen naar laura.mathijs@erfgoedhaspengouw.be.

Xavier Lenaers