Waarderen religieus cultureel erfgoed
Bij de herbestemming van religieus erfgoed gaat het niet enkel om het kerkgebouw, maar is het ook belangrijk dat het roerend cultureel erfgoed een mooie plaats in de gemeenschap behoud. Maar wat is de moeite waard om te bewaren? En welke schilderijen of beelden zijn waardevol genoeg om te laten restaureren? Kortom, wat kan nog ergens dienst doen?
Waarderen is een traject en doe je met voorkennis: “ken je collectie!”
Een goede voorbereiding is belangrijk bij het starten van een traject waarderen, selecteren en herbestemmen van roerend erfgoed in parochiekerken. Een volledige en actuele inventaris is de basis voor verdere stappen. De inventaris is niet alleen wettelijk verplicht, maar dient ook als beheersinstrument. Inzicht in de collectie is nodig om goede en onderbouwde beslissingen te nemen.
Na het opstellen of nakijken van de inventaris kan je voorwerpen waarderen. Het is een participatief proces van onderzoeken, begrijpen en evalueren van de erfgoedwaarden van het kerkgebouw en zijn inboedel binnen de actuele maatschappelijke context. Niet alleen kunsthistorische of historische waarden zijn van tel, ook de rol van de lokale gemeenschap en de kerkfabriek zijn van cruciale belang. Bij herbestemming of afstoting van religieus erfgoed moet je weten wat meer en minder waardevol of betekenisvol is.
De werkgroep (bestaande uit een trajectbegeleider, een kernteam en belanghebbenden) gaat aan de slag om de collectie op te delen in ensembles. Vervolgens worden deze ensembles tijdens meerdere werksessies geëvalueerd en worden er verschillende waarden aan toegekend: de historische waarde, de kunsthistorische waarde, de sociaalmaatschappelijke waarde en tot slot de gebruikswaarde.
Op het einde van de waardering wordt er per voorwerp een advies gegeven voor behoud, ter plaatse bewaren of in een fusiekerk, herbestemming of afstoting. Welke voorwerpen kunnen een kerkelijke of museale bestemming krijgen en welke voorwerpen kan u eventueel schenken aan derden? De opties zijn afhankelijk van de toekomst van het kerkgebouw en het doel van de waardering.
Het traject resulteert in een concreet en uitvoerbaar bestemmingplan. Dit wordt goedgekeurd door de bevoegde instanties, waaronder de betrokken kerkfabrieken, het bisdom, het agentschap Binnenlands Bestuur (via de gouverneur) en voor beschermde kerken het Agentschap Onroerend Erfgoed.
Aan de slag!
Het stappenplan voor waardering kan je volledig online doorlopen op www.stappenplanreligieuserfgoed.be. Je vindt er alle nodige documenten en invulformulieren. Zorg er wel steeds voor dat je een erfgoedspecialist betrekt bij je traject!
Wil je graag te weten komen hoe wij jou kunnen en willen ondersteunen? Neem dan contact op met erfgoedmedewerker Laura.