Breuken in het stadhuis – detailfoto’s

Hendrik Quaetperdts schoot in 1733 in Rijkel de hoofdvogel. De gilde betaalde de helft van zijn zilverplaatje. Opschrift: Henricus Quaetperts coninck tot Rykel. De camer geft de helft van de scakel.

Detail van de gegraveerde Sint-Sebastiaan op het plaatje van Hendrik Quaetperdts in 1733.

Meesterteken van Francis Stijnen (1697-1749), Sint-Truidens zilversmid.

In 1738 schoot Quaetperdts zich opnieuw tot koning in Rijkel en bestelde een tweede plaat bij Francis Stijnen. Opschrift: Hendricus Quaetperdts de tweede rijse coninck tot Ryckel 1738.

In Jesseren is de vogel of papegaai van gestampt plaatzilver, bijgevolg licht van gewicht en niet bepaald een kunstwerk.

Het oudste jaartal op een zilverplaatje van de breuk te Jesseren is 1778. Opschrift: Vincent Baerst Catrin Gessens: Coninck van de kamer van Esteren.

Het jongste jaartal op een zilverplaatje van de breuk te Jesseren is 1846. Opschrift: A. Langenaken Konink Iesteren 1846. Meestermerk: H+V in rechthoekige inslag (onderaan gemerkt).

Er werden tot het midden van vorige eeuw plaatjes gemaakt voor breuken, maar dan niet van zilver. Voorbeeld op de breuk van Jesseren, met opschrift: C. Delvaux C. Guisson Koning en Koningin 1876.

Detail van de initialen I.D, allicht Luiks.

Het plaatje gemerkt door I.D behoort tot G. Lamot M.C. Brand koning van Jesseren in 1813.

In Rijkel mag de vogel een prachtstuk heten, zwaar aan edelmetaal, goed gedreven en gegraveerd.

De ogen van de vogel in Rijkel zijn ingezet met kralen van gekleurd glas.

Het oudste zilverplaatje in Rijkel is 1713 gedateerd. Opschrift: Ioannes Sweldens coninck Marie Meers A°1713.

Opschrift: Confreiri van Ryckel A° 1713.

De ster van Rijkel draagt het jaartal 1779, maar werd vervaardigd door Liebrecht Beyns (°1692) die in 1723 overleed.

Op de achterzijde van de ster is het – moeilijk leesbaar – meesterteken van Liebrecht Beyns (1692-1723) terug te vinden.

Onder andere het plaatje met het jaartal 1859 werd vervaardigd door Pieter Ulens die in 1856 overleed. Opschrift: G. Petitjean koning van Rykelen 1859.

Meesterteken van Pieter Ulens (1778-1856): P en U gescheiden door een pijl. Sint-Truidens zilversmid.

Heel wat plaatjes hadden een dubbele afzetmarkt. Bijvoorbeeld de hartvormige, vlammende harten. Deze waren eigenlijk ontworpen om als ex voto te verkopen.

Christiaan Schoenaers schoot in 1724 de hoofdvogel in Rijkel. Hij koos voor de gorget al herinnering aan zijn overwinning en liet deze voorzien van een oog, een neus en een mond. Een verwijzing naar Janneke Maan.

Op de breuk van Jesseren zijn twee gekromde, op een banaan lijkende, plaatjes. Het eerste draagt het wapenschild van de familie Gregory de Harzée. Opschrift: L.T. Gregory De Harzée Coninck voor ’t jaer 1780.

Detail van het wapenschil van de familie Gregory de Harzée: een gehelmd teken met onderaan twee gekruiste knotsen en bovenaan een basilisk.

Het tweede maanvormig plaatje op de breuk van Jesseren. Opschrift: Hubertus de Vivie koninck van Iesseren en Anna Catharina Wihkelmans syne huys vrouwe koneginne voor het iaer 1823.

M. Daremont schoot zich in 1819 tot koningin in Jesseren. Ze schonk een zeer fraaie, maar ongemerkte plaat: een neoclassicistische cartouche, omringd door festoenen waarop de H. Helena is afgebeeld. Opschrift: M. Daremont Koninginne van Iesseren 1819.

Detail van de H. Helena, afgebeeld met het teruggevonden kruis van Christus. Alles zeer fijn geciseleerd en onverwacht goed gegraveerd.