APRIL 2025 I ERFGOEDHASPENGOUW.BE 9 Katrien is een gedreven verteller, dat mochten al tal van toehoorders ervaren tijdens haar recente boeiende lezingen in Haspengouw. En dat ondervonden wij toen ze ons op sleeptouw nam langs haar passies in een boeiend gesprek. Katrien Bruggeman groeide op in Brugge waar ze afstudeerde aan het Lyceum Hemelsdaele. ‘Daar ontstond mijn belangstelling voor wetenschappelijk onderzoek en dus ging ik farmacie studeren aan de Katholieke Universiteit Leuven. Omdat het wereldje van micro-organismen en virussen me fascineerde ben ik in Leiden verder gaan studeren en doctoreren. Na mijn studies halfweg de jaren ’70 vond ik dan mijn definitieve roeping in het onderwijs, aan de jonge Universiteit van Maastricht. Nog later belandde ik ook aan het toen nog Limburgs Universitair Centrum in Diepenbeek’. Zo streek de West-Vlaamse vijftig jaar geleden neer in Limburg. Tot haar 66e bleef ze virologie doceren aan beide medische faculteiten terwijl ze er tegelijkertijd diverse onderzoeksprojecten leidde. In Maastricht werd ze hoogleraar en hoofd van de afdeling microbiologie. ‘Ik heb goede herinneringen aan beide universiteiten. Ik kende er een boeiend en uitdagend leven in een erg competitieve wereld’, klinkt het oprecht. Maar, even terug naar de jaren 70. Toen stootten Katrien en haar man Wouter op de leegstaande historische hoeve ‘Bij de Koster’ in Martenslinde, een groot pand met veel mogelijkheden. ‘Als stadsmensen hadden we geen idee waaraan we begonnen, maar geleidelijk aan verbouwden we de boerderij tot onze thuis: we legden een tuin aan want ik hield van groen, we teelden onze eigen groenten, hielden kippen en schapen, kaarden wol… en door mijn belangstelling voor de natuur en voor bomen in het bijzonder kwam ik bij de milieuraad van Bilzen en bij de Limburgse Bomenwerkgroep van LIKONA terecht.’ Met enkele gelijkgestemde dorpsgenoten deelde ze de interesse in de geschiedenis van haar nieuwe woonplaats en niet veel later stond ze mee aan de wieg van ‘Lin in het Groen’, een heemkundige kring met aandacht voor de eigen historie, de omgeving en het lokale milieu. Ze deden in eerste instantie onderzoek naar de plaatselijke geschiedenis en dat leidde tot de publicatie van een aantal mooie en succesvolle naslagwerken: ‘Een historische kijk op het dorp en zijn inwoners’ en ‘Bijnamen in Martenslinde’. ‘Tijdens het vele boeiende opzoekingswerk in het Rijksarchief, de gemeentelijke archieven en bij de heemkundige kringen werd ik geconfronteerd met heel wat interessante informatie over epidemieën, overlijdens en later ook over verplichte vaccinaties’, vervolgt Katrien. ‘En zo kwam het dat ik me verdiepte in de gezondheidszorg en geneeskunde in de 19e eeuw in mijn dorp, nadien ook in Riemst, Bilzen, Hoeselt, Tongeren… Veel inwoners stierven – vaak op jonge leeftijd – aan de gevolgen van infectieziekten zoals pokken, malaria, roodvonk, difterie en cholera wegens een gebrekkige of onbestaande hygiëne. Zo kwamen er grote cholera-epidemieën voor in 1830, 1849, 1866 en 1890-’95… en dat niet alleen bij ons maar in heel West-Europa. Sommige arme buurten – waar mens en dier bij wijze van spreken nog samenleefden – leken voorbestemd voor infecties. Ik denk bijvoorbeeld aan de Omstraat in Bilzen. Dat gold ook voor de straten dicht bij vervuilde sloten en waterlopen zoals de Jekerbuurt in Tongeren. En dikwijls werden infecties ook doorgegeven aan de publieke waterpompen, waar iedereen zijn dorst ging lessen of besmet water pompte’, weet Katrien. ‘Vanaf de Franse Revolutie treedt er dan geleidelijk aan een kentering ten goede op. De geneeskunde ging erop vooruit en de kennis van de ziekteverwekkers nam toe. Voeg daarbij een groeiend hygiëne-bewustzijn en verbeterde watervoorzieningen en tegen het eind van de 19e eeuw zien we een ommekeer. Bijzonder leuk was ook om te ontdekken hoe de overheid en de katholieke kerk via allerlei maatregelen enigszins Sommige arme buurten leken voorbestemd voor infectieziekten Interview met Katrien Bruggeman BILZEN–HOESELT EDDY VANDOREN moraliserend omgingen met de armenzorg - en dus ook met de infecties - en op die manier een verheffing van de burger bewerkstelligden’, aldus de onderzoekster. Rond de verschijningsdatum van deze krant, op maandag 7 april om 20 uur zal Katrien Bruggeman het op initiatief van Bilisium hebben over ‘Ziekte en gezondheid in Bilzen in de 19e eeuw’, in CC De Kimpel in Bilzen-Hoeselt. Wie weet kan je haar lezing nog meepikken... FOTO © NATALIE CLEEREN Katrien Bruggeman Bilzen Markt en stadsfontein De Jeker in Tongeren Heb jij de abdijbrand zelf meegemaakt? Of ken je iemand die erover kan vertellen? We zijn op zoek naar getuigenissen en verhalen, hoe kort of uitgebreid ook, om dit stukje geschiedenis te bewaren. Wil je jouw ervaring met ons delen? Stuur dan je verhaal naar info@abdijstadenregio.be. Dankjewel!
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=